Grup Başkanvekillerimiz Gülistan Kılıç Koçyiğit ve Sezai Temelli, TBMM Başkanlığına “Orman Yangınlarını Önleme, Müdahale ve Yangın Sonrası İyileştirme Hakkında Kanun Teklifi” verdi.
Teklifte şu ifadeler yer aldı:
İklim krizinin etkisiyle artan sıcaklıklar, kuraklık, kontrolsüz beşeri faaliyetler ve yetersiz önleyici tedbirler, Türkiye’de orman yangınlarını hem daha sık hem de daha yıkıcı hale getirmiştir. Her yıl binlerce hektar ormanlık alan yok olmakta, biyoçeşitlilik kaybı yaşanmakta, ekosistem dengesi bozulmakta, insan yerleşimleri, tarım alanları ve hayvan yaşamı ciddi zararlar görmektedir. Mevcut mevzuat yangınlarla mücadelede dağınık, kurumsal kapasite ise yetersiz kalmaktadır.
Yangınlara müdahalede kullanılan hava araçları ve ekipman sayısı, teknolojik donanımı ve personel kapasitesi ihtiyacı karşılamaktan uzaktır. Müdahale sürecinde zaman kayıpları yaşanmakta, özellikle yangınların ilk anlarında hızlı ve etkili müdahale sağlanamamaktadır. Bu durum, yangınların büyüyerek geniş alanlara yayılmasına neden olmaktadır.
Ayrıca, yangınların önlenmesine yönelik tedbirler yetersiz kalmaktadır. Risk haritalarının güncellenmesi, erken uyarı sistemlerinin kurulması ve iklimsel verilerin sürekli izlenmesi gibi kritik önlemler eksik ya da yetersiz uygulanmaktadır. Orman yollarının bakımı ve yangın emniyet şeritlerinin korunması gibi temel altyapı çalışmalarında da aksaklıklar görülmektedir. Bu da müdahale araçlarının yangın bölgesine hızlı erişimini zorlaştırmaktadır.
Rehabilitasyon çalışmalarında da önemli sorunlar yaşanmaktadır. Yanan orman alanlarının ekolojik açıdan bütüncül ve bilimsel yaklaşımla yenilenmesi yerine, çoğu zaman kısa vadeli ve yapay yöntemler tercih edilmekte, doğal yenilenme süreçleri yeterince desteklenmemektedir. Bu durum, ekosistemin sürdürülebilirliğini tehdit etmekte ve uzun vadede biyolojik çeşitlilik kayıplarına yol açmaktadır.
Bütçe açısından bakıldığında, yangınlarla mücadele ve rehabilitasyon için ayrılan kaynaklar ihtiyaçları karşılamamakta, önleyici ve müdahale faaliyetleri için yeterli ve sürdürülebilir finansman sağlanamamaktadır. Ayrıca, yerel yönetimler ile merkezi kurumlar arasında etkin koordinasyon eksikliği bulunmaktadır. Bu da müdahale kapasitesini zayıflatmakta, sahada iş birliği ve kaynak kullanımını güçleştirmektedir.
Bu kanun teklifi; orman yangınlarına karşı önleme, erken uyarı, etkin müdahale ve yangın sonrası rehabilitasyon süreçlerini sistematik hale getirmek, kurumlar arası koordinasyonu güçlendirmek, bütçe kaynaklarını artırmak ve yerel halk ile sivil toplumun sürece etkin katılımını sağlamak amacıyla hazırlanmıştır.
Kanun, yangın öncesinde risk haritalarının oluşturulmasından, orman yollarının bakımına, halkın eğitilmesinden koruma alanlarının genişletilmesine kadar önleyici politikaları kapsamaktadır. Müdahale aşamasında hava araçlarının modernizasyonu, kurumsal koordinasyon merkezlerinin kurulması, hayvanlar için gezici veteriner ekiplerin oluşturulması gibi somut önlemler tanımlanmaktadır. Yangın sonrası ise ekolojik bütünlük temelinde doğal yenilenmeye öncelik veren, sürdürülebilir ve bilimsel ilkelere dayalı bir rehabilitasyon süreci öngörülmektedir.
Ayrıca, Tarım ve Orman Bakanlığı’nın yangınla mücadele araç, insan gücü ve teknoloji altyapısını güçlendirmesi, bu hizmetlerin dışarıya devrinin yasaklanması ve bütçe içinde özel fonlarla desteklenmesi hüküm altına alınmaktadır. Yerel yönetimlerle işbirliği, orman köylüsünün güvenli katılımı ve halkın sürekli bilgilendirilmesi de teklifin temel dayanaklarındandır.
Sonuç olarak, Türkiye’nin yangın yönetiminde karşı karşıya olduğu bu çok yönlü sorunların giderilmesi için kapsamlı, bilimsel, kurumsal ve katılımcı bir yaklaşım şarttır. Bu kanun teklifi, afet riskini yalnızca yangın anıyla sınırlı görmeyip; öncesi ve sonrasıyla birlikte ele alan, doğa haklarını ve yaşam hakkını esas alan, katılımcı, şeffaf ve bilim temelli bir yaklaşımı esas almaktadır. Mevcut yasal boşlukları doldurarak, merkezi ve yerel düzeyde yangın yönetimini güçlendirmeyi ve Türkiye'nin yangınlara karşı daha dirençli bir yapıya kavuşmasını hedeflemektedir.
Teklifin tamamına buradan ulaşabilirsiniz.
30 Temmuz 2025