Kadın Meclisimiz, 3 Ağustos Êzidî Soykırımı ve Kadın Kırımını Anma Günü’ne ilişkin Silopi’de yürüyüş gerçekleştirdi. Yürüyüşün ardından basın açıklaması yapıldı. Aynı zamanda 1 Eylül Dünya Barış Günü’nün de startının verildiği yürüyüşe, Kadın Meclisi Sözcümüz Halide Türkoğlu, Parti Sözcümüz Ayşegül Doğan, Şırnak Milletvekilimiz Newroz Uysal, Kadın Meclisimiz, TJA’lı kadınlar ve Barış Anneleri katıldı.
Hevseroka CÛDÎ-DERê Evin Kulja peyama hevpar xwend û wiha got:
Cîhan li hemberî komkujiya Şengalê bêdeng ma
Di 3ê Tebaxa 2014an de, yek ji mezintirîn trajediyên sedsala 21an qewimî. Gelê herî kevnar ê Mezopotamyayê Kurdên Êzidî, ji aliyê DAIŞê ve rastî Fermana 73an hatin. Bi hezaran Êzidî rastî komkujiyeke xedar û kuştinên hovane hatin. 6417 (şeş hezar û çar sed û hevdeh) kes ku piraniya wan jin û zarok bûn, hatin revandin, ji 400 hezar zêdetir kes neçar man ku ji malên xwe birevin û bi hezaran jî neçar man ku di kampan de bijîn. Aqubeta 2700 (du hezar û heft sed) jin û zarokan hîn jî ne diyar e. Di vê qirkirina li dijî Êzidiyan de, ne tenê jinên Êzidî, her wiha jinên Şebek û Xiristiyan û Elewiyên Tirkmen ên li Şengalî jî hatin revandin, tecawizkirin, hatin kolekirin û rastî şîdeta sîstematîk hatin. Ev êriş wekî xerabtirîn kuştinên jinan ên sedsala 21an di dîrokê de cih girtiye. Mixabin cîhan li hember qirkirina ku ji aliyê yek ji rêxistinên çete yên herî radîkal û hovane yên serdema me DAIŞê ve pêk hatiye, bêdeng ma. Daxwaza Êzidiyan a ji bo edaletê hat paşguhkirin.
Feraseta DAIŞê îro jî êrişî gel û baweriyan dike
Wekî hemû şerên di dîroka mirovahiyê de ku berhemên hişê mêrê hegemonîk in, tê xwestin ku ev qirkirin jî di tariyê de bê hiştin. Kesên ku berpirsiyarê qirkirin û sûcên li dijî mirovahiyê ne nayên darizandin û aliyê zayendperest ê qirkirinê bi zanebûn tê veşartin. Ev siyaseta bêdengî û bêcezatiyê avahiyên cîhadîst, radîkal, selefî û paramîlîter ên li Rojhilata Navîn û her wiha dewletên neteweyî yên navendî yên ku van avahiyan bi kar tînin, ji bo pêkanîna qirkirina etnîkî û olî cesaret dike. Mozaîka pirçandî û pirbawerî ya Rojhilata Navîn bi awayekî eşkere ji bo qirkirinê tê hedefgirtin. Îro, ev kom ku berdewamî û derûdorên polîtîkayên tundrew, mezhebî û dijminê jinan ên DAIŞê ne – wek mînakî Heyetî Tehrîr el-Şam (HTŞ) tê xwestin ku li Sûriyeyê desthilatdariya dewletê bi dest bixe - gefê li mirovahiyê dixwin. Li Sûriyeyê, ev komên radîkal û cîhadîst di şeş mehên dawî de jinên Elewî û Durzî revandine, tecawiz kirine û kuştine. Ev kom dibêjin eşîrên Ereban ev kiryar pêk anîne û bi vî awayî dixwazin berpirsiyariya xwe veşêrin û bi hedefgirtina deverên ku Kurd, Elewî û Durzî lê dijîn, sûcên nû yên qirkirinê pêk tînin.
Li hemberî van komkujiyan em ê bêdeng nemînin
Mîna qirkirinên ku li Dêrsim, Enfal, Bosna, Ruanda, Sûdan, Myanmar, Afganistan û deverên din ên ku me behsa wan nekiriye hatine kirin, tiştên ku bi serê Êzidiyan de hatine qewimandin jî di rûpelên tarî yên dîroka mirovahiyê de cihê xwe girtine. Em ê dev ji têkoşîn û daxwaza xwe ya edaletê bernedin li dijî kesên ku dixwazin bi fermanan pêş bixin û yekîtiya nirxên hevpar ên mirovahiyê mehkûmî tariyê bikin.
Dinya divê ji Şengalê heya Efrînê, ji Siwêdayê heta Lazkiyeyê hemû komkujiyan nas bike
Çawa ku jinên Şengalê li hember mirin û wêrankirinê berxwedan hilbijartin û bi avakirina parastina xwe ji bo kuştina jinan bersiva DAIŞê dan, îro li Sûriyeyê jî Kurd, Asûrî, Tirkmenên Elewî û Durzî bi nîşandana îradeya xwe ya birêvebirina xwe, hewl didin ku civakeke demokratîk a piralî ava bikin. Ji ber vê yekê, em bang li civaka navneteweyî dikin ku vê îradeyê, vê wijdana kolektîf ji Şengalê heta Efrînê, ji Lazkiyeyê heta Siwêdayê nas bikin û biparêzin. Di dawiyê de, em dixwazin vê bibêjin: Jin her tim parêzvanên aştiya cîhanê, lêgerînerên edalet û rastiyê û hilgirên bîra civakî ne. Û jin dê heta ku jinekê jî aqubeta wê nediyar nemîne şer bikin û ew ê tu carî dev ji lêgerîna xwe ya edaletê bernedin. Em banga xwe ji bo 3ê Tebaxê, vê roja ku di rûpelên tarî yên dîrokê de cih girtiye, wekî "Roja Çalakiya Navneteweyî ya li dijî Kuştina Jinan û Qirkirinê" dubare dikin. Em ê têkoşîna xwe ya ji bo darizandina sûcên li dijî mirovahiyê li kolanan, qadên navneteweyî û mekanîzmayên dadweriyê yên serneteweyî bidomînin. Bila neyê jibîrkirin ku komkujiyên hesabê wan nehatiye pirsîn, dibin sedema komkujiyên nû. Em dizanin ku hemû mûcîze ji cîhanekê tên ku jin bênavber têdikoşin. Em li ber têkoşîna jinên Kurdên Êzidî, Tirkmenên Elewî, Durzî û Xezzeyê yên ku jiyana xwe ji dest dane, bi rêzdarî bejna xwe ditewînin. Em bang li hemû jinên cîhanê, saziyên jinan ên demokratîk, rêxistin, kes, tevger û partiyan dikin ku li dijî faşîzm û qirkirinê şer bikin û dengê xwe bilind bikin da ku hemû jinên dîlgirtî bigihîjin azadiya xwe.
Halide Türkoğlu ise şunları söyledi:
Ez we hemûyan ji dil û can silav dikim. Değerli basın emekçileri, sevgili halkımız bugün 3 Ağustos Êzidî Soykırımı ve Kadın Kırımını anma günündeyiz. 11 yıl önce yaşanan bu soykırımı unutmayarak, hatırlayarak, hesap sorarak, yüzleşme çağrısıyla Silopi’den tüm dünyaya seslenmek istiyoruz. Bu açıklamayı DEM Parti Kadın Meclisi olarak Silopi’de yapmamızın sebebi, Êzidî soykırımından kaçan Êzidî kadın ve çocukların buraya sığındığını bildiğimizdendir. Aynı zamanda bir göç yolu Silopi’nin kendisi. Kurtarılmak için dünyaya seslenen kadınların çığlığını burada hep birlikte duyduk. Sadece dünyanın gözü önünde katledildiklerini görmedik. Defalarca bu kamplarda bizler Êzidî kadınların, çocukların ne yaşadıklarını dinledik ve şahitlik ettik. Şunu da öğrendik, 73’üncü ferman diyoruz, 73 kez Êzidî halkı soykırıma uğramış, katledilmiş. Bir daha bunların yaşanmaması için Êzidî soykırımının tanınmasını ve bununla yüzleşilmesi gerektiğini buradan belirtmek istiyoruz. Çünkü yüzleşilmeyen her soykırım başka soykırımları da beraberinde getirmektedir.
Kadın bedeni üzerinden bir savaş cephesi yaratmaya çalıştılar
Yüzleşilmeyen her soykırım, hesap verilmeyen her suç bu topraklarda başka suçları da ortaya çıkarmaktadır. IŞİD'in vahşet dolu katliamları, kadına yönelik şiddeti, tecavüzleri, katliamların her biri bu topraklarda bir yöntem olarak kullanıldı. Kadın bedeni üzerinden bir savaş cephesi yaratmaya çalıştılar. Êzidî halkının inancını hedef alarak, kültürünü hedef alarak Êzidî halkı şahsında Ortadoğu coğrafyasında halklara baskı politikası uygulayacak bir sistem inşa etmeye çalıştılar. Bugün Êzidî halkının yaşamış olduğu soykırım hem korkunun kaynağı haline getirilmek istendi ama aynı zamanda IŞİD çetelerinin Ortadoğu’da nasıl bir sistem inşa etmeye çalıştığını da apaçık herkese gösterdi. Bizler biliyoruz ki, bugün Şengal’de Êzidî halkı, kadınlar kendi iradesiyle yeni yaşamını örmeye çalışıyor. Çünkü her soykırıma karşı aslında asıl çarenin, asıl savunmanın örgütlenme olduğunun çok iyi farkına vardı. Nasıl mı farkına vardı?
Soykırım politikaları aydınlatılmalı
3 Ağustos 2014’te Irak hükümeti ve yine bölgesel yönetimin Şengal’i koruması gerekirken orada bir şekilde korumak yerine kaçıp gitmesiyle birlikte IŞİD çetelerine Êzidî halkı hedef haline getirildi. Katliam planlı ve organize bir şekilde yaşandı. Günlerce insanlar buradan kaçarken, katledilme ve köleleştirme korkusuyla yeri geldi kadınlar kendisini Şengal dağından aşağı attılar. Çocuklar susuzluk ve açlıktan katledildiler. Bu hikayelerin her biri tarihin içinde bir utanç olarak yer alacak. Bu utancı her defasında bu topraklara kader olarak göstermek mi gerekiyor? Bu topraklarda farklı inanç ve kesimler her seferinde soykırımın hedefi haline gelmek zorunda mı? İktidar olan çeteler ve çetelere bağlı hükümetlerin her biri bu sistemi nasıl besledi? Bunun arkasında kim var? Nasıl IŞİD büyütüldü? Bunların her birinin hesabı verilmek zorunda. 3 Ağustos 2014’te yaşanan soykırımın ve buna bağlı bütün soykırım politikalarının aydınlatılması gerektiğini söylüyoruz. Kaybettirilen ve kaçırılan binlerce kadının akıbeti halen bilinmiyor. Çocukların akıbeti halen bilinmiyor. Toplu mezarlar var. Bu mezarlardan insanlar hala yakınlarının kemiklerine ulaşabilmiş değil. BM Êzidî Katliamı olarak tanınması gerektiğini söylüyor. Bir komisyon kuruyor ama o komisyon tekrar lağvediliyor.
IŞİD’e destek veren bütün devletlerin bununla yüzleşmesi ve suçluların yargılanması gerekiyor
Ortadoğu’da var olan devletler ve bu devletlerin oluşturmuş olduğu her bir sistemin kendisinin bu sorunla yüzleşmesi gerekiyor. Bu soykırımla yüzleşmesi gerekiyor. Irak hükümetinin bu sorunla yüzleşmesi gerekiyor. IŞİD’e destek veren bütün devletler ve sistemlerin bununla yüzleşmesi ve suçluların yargılanması gerekiyor. Bunu söylüyoruz çünkü tarihten de gördüğümüz gibi hesap verilmeyen her soykırım, başta çetelerin, cihadist kesimlerin ve yeri geldiğinde ulus devletlerin kendi halklarına savaş açabileceği soykırımlar yarattığını bu topraklarda gördük. Ortadoğu’da mezhepçiliğin, cinsiyetçiliğin bu kadar alenen yapıldığı yerde soykırım en çok kadın kırımı üzerinden gelişiyor. Suriye’deki gelişmeler bunun kanıtıdır. Êzidî soykırımının hesabını vermeyenler bugün Suriye’de Alevi kadınlara, Dürzi kadınlara yönelik soykırım ve kadın kırımı politikası hayata geçiriyorlar. Bizler kadın kırımına ve her türlü soykırım politikalarına karşı kadın dayanışmasını ve mücadelemizi yükselterek cevap vereceğiz.
Şengalli kadınların iradesini tanıyın
Bakın Suriye’de Rojava yönetimi, Kuzey ve Doğu Suriye Yönetimi tam da soykırımın panzehiri olarak kendisini gösteriyor. Bir yandan IŞİDvari zihniyetler -kimi hükümet olur, kimi çete hiç fark etmez, halklara verdiği vaat soykırımdan öteye geçmiyor. Ama bu toprakların en önemli modeli onurlu barıştan, halkların birlikte yaşamından geçiyor. İnançların eşit ve özgür şekilde yaşamasından geçiyor. Kadın özgürlük mücadelesi tüm soykırımların yaşanmasına karşı panzehir olmaktadır. Bugün Rojava’daki model aynı zamanda Şengal’de direnen Êzidî kadınların kendi yönetimini oluşturduğu bir model olmuştur. Yani kadınların özgürlük mücadelesi, kadınların eşitlik mücadelesi, şimdi kendi yerinde bir irade olmuştur, kendi direnişiyle, öz savunmasıyla yeni yaşam modelini ortaya koymuştur. O yüzden tüm kamuoyuna, tüm ülkelere, tüm devletlere buradan tekrardan seslenmek istiyoruz. Soykırımdan kurtulan, soykırıma karşı kendi iradesini, özgürlüğünü yeniden inşa eden Şengalli kadınların iradesini tanıyın. Şengalli kadınlar üzerinde, Şengal halkı üzerinde, Êzidî halkı üzerinde ambargo uygulamaktan vazgeçin. Bu statüyü kabul edin. Şengal’in iradesi ve özerkliği tanınmalıdır.
Ortadoğu coğrafyasının panzehiri halkların birlikte özgür ve eşit yaşamıdır
Ortadoğu coğrafyası savaş ve soykırım coğrafyası haline getirilmeye çalışılırken bunların tam da panzehiri halkların birlikte özgür ve eşit yaşamıdır, farklılıkların tanınmasıdır dedik. Bugün Türkiye’de de bir barış süreci, bir diyalog sürecinden bahsediyoruz. Sayın Öcalan’ın Türkiye halkları başta olmak üzere, Ortadoğu halklarına özgür ve eşit yaşamı ortaya koyduğu bir paradigması söz konusu. Bu işte tam da iktidarvari çetelere karşı, mezhepçiliğe, cinsiyetçiliğe, milliyetçiliğe karşı, ulus devletin soykırım politikalarına karşı halkların özgür, eşit, birlikte ve ortak yaşamıdır. Demokratik ulusun kendisidir, demokratik toplumun kendisidir. İşte her soykırıma karşı tarihsel çözümü olan bu mücadelenin paradigmasını savunmak zorundayız. Bizler bir daha bu ülkelerde bu topraklarda kadın kırımının yaşanmaması için başta Êzidî kadınlar olmak üzere tüm dünyadaki halklar açısından söylüyorum, ezilen, sömürülen olmamak için, katliamlarla karşı karşıya kalmamak için özgürlük ve eşitlik mücadelemizi büyütmek zorundayız. Yaşadığımız toprakları demokrasiyle buluşturmak zorundayız, yaşadığımız toplumu tekçilik üzerinden değil, demokratik bir toplum olması için daha çok örgütlenmek zorundayız. Her katliama, her soykırım politikasına karşı bulunduğumuz her yerde daha çok ses çıkartmak zorundayız. İşte bunu yaptığımız zaman tekçi sistemlere, iktidarlara, soykırım politikalarını kendine referans görenlere karşı biz kadınlar da özgürlüğün, eşitliğin, barışın teminatı olan demokratik toplumu daha çok ortaya koymuş olacağız. Bizler DEM Parti Kadın Meclisi olarak 3 Ağustos’u anarken, bu günün aynı zamanda hesap sormak için mücadele günü olduğunu söyledik. Bunun soykırım ve kadın kırımı olarak tanınması gerekiyor ve faillerin, suç işleyenlerin, sistematik anlamda burada rol alanların hesap vermesi ve yargılanması gerekiyor. Yine Şengal’in statüsünün tanınması gerektiğini ve ambargonun derhal kaldırılması gerektiğini savunuyoruz.
Kadınların öz savunması barışı daha çok toplumsallaştırmak olacaktır
1 Eylül Dünya Barış Gününe giderken soykırım politikalarına karşı, savaş politikalarına karşı biz kadınların öz savunması barışı daha çok toplumsallaştırmak olacaktır. Demokratik toplumun inşasını her yerde büyütmek olacaktır. Bu mücadele soykırımın panzehiridir. Bu mücadele bizim geleceği şimdiden inşa etme irademizdir. Biz kadınlar geleceğimizi şimdiden savaşsız bir şekilde inşa etmek istiyoruz. Biz kadınlar geleceğimizi şimdiden barış üzerinden kurmak istiyoruz. Biz kadınlar katledilmediğimiz, soykırıma tabi tutulmadığımız bir gelecek için çalışmalarımıza devam edeceğiz ve eşit ve özgür yaşamı her birlikte inşa edeceğiz. Soykırımı kabul etmiyoruz ve unutmuyoruz. Hepinizi sevgi ve saygıyla selamlıyorum.
3 Ağustos 2025